Uzungöl Ekolojisi
Uzungöl, Trabzon ilimize bağlı Çaykara ilçesinde yer alan küçük bir göldür. Soğanlı dağlarının arasında bulunan Haldizen Vadisi’nde bulunup, turizm ve su ürünleri açısından da çokça zengindir. Çevresinde yer alan sık ormanlar ile kaplı yamaçların arasından uzanan Uzungöl, yarattığı manzarası ve doğal güzelliği ile muhteşem bir görüntüye sahiptir. Uzungöl, Doğu Karadeniz Bölümü’nde bulunan Soğanlı Dağları’ndan doğmaktadır. Of ilçesinin merkezi yakınlarında Karadeniz’e dökülen Solaklı Deresi’nin bir kolu olan Haldizen Deresi’nin açtığı derin vadide yer almaktadır.
Kafkasya Ekolojik Bölgesi ya da Kafkasya Sıcak Yeri’nin Küçük Kafkaslar olarak isimlendirilen kesimin en batı tarafında, Doğu Karadeniz Dağları üzerinde bulunmaktadır. Ilıman kuşakta yer alan Kafkasya Ekolojik Bölgesi, yaban hayvanlarının geneli itibari ile oldukça zengin biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Bunun yanında yaban hayvanları içerisinde 400 kuş türü incelendiğinde, Kafkasya Ekolojik Bölgesi, biyolojik çeşitlilik açısından orta derecede zengin bir bölge olduğunu söyleyebiliriz. Hal böyle olunca ülkemizin 460’ın üzerinde kuş türünün olduğunu bildiğimize göre kuş türünün yarısından fazlası olan, 250 adet kuş türünü barındırdığını dile getirebiliriz. Kuzeydoğu-güney göç yolu üzerinde yer alan Uzungöl hem sonbaharda güneye hem de ilkbahar da kuzeye doğru yaşanan göçler esnasında kullanılan bir güzergahtır. Sonbaharda güneye yani Rusya’dan Afrika’ya yapılan göçte kuşlar, genelde bulutlu ve kapalı havalarda denize paralel olarak uçmaktadırlar. Artvin sahillerinden Samsun yönüne doğru yol alırken vadiler boyunca Doğu Karadeniz Dağları’nı aşıp geçecek yollarını ararlar. Ayrıca Uzungöl civarında bulunan bölgenin önemli vadilerinden biri olan Solaklı Vadisi, birçok kuş için elverişli bir ortam konumundadır. Sonbahar ve ilkbahar göçlerinde göçü en çok etkileyen etken olan hava koşulları, kuşların göç yollarını belirlemelerinde de en önemli faktörlerdendir. Yine yabani hayvan bakımından da oldukça zengin bir biyolojik çeşitliliğe ev sahipliği yapan Kafkasya Ekolojik Bölgesi’nde yer alan Uzungöl, içerisinde barındırdığı 59 adet memeli türünü dikkate aldığımızda biyolojik çeşitliliğinin orta seviyede zengin bir bölge özelliği gösterdiğini söyleyebiliriz.
Uzungöl Özel Çevre Koruma Bölgesi; ayı, kurt, tilki, karaca, çakal, yaban domuzu, çengel boynuzlu dağ keçisi, yaban keçisi gibi önem arz eden memeli yabani hayvanları içerisinde barındıran bir alandır. Ormanlarda veya dağlık kesimlerde su, yuva, besin veya çiftleşecek dişi bulabilmek için sürekli değişen yolları kullanmaktadırlar. Bu esnada tüm türler gibi ayılar da insanların gerçekleştirdiği bazı değişiklikleri kendi faydaları için kullanabilmektedirler. Örnek verecek olursak; orman içlerindeki ormancıların üretim yollarını ayılar, gece vakitleri ulaşım güzergahı olarak kullanmaktadırlar. Öte yandan aynı durum sürekli insan ve araç ulaşımı bulunan diğer yollar için değildir. Yapılan bir araştırmada ayıların bir akarsuyun karşı tarafına istediklerinde geçebildiklerine rastlanılmıştır. Fakat insanların yoğunlukla kullandıkları bir yapı ve tesisat olduğunu da göz önünde bulundurursak bu alanlardan ayılar gündüzleri uzak durmuşlardır. Uzungöl’de yer alan Kahverengi Alabalık (Salmo trutta) türleri üzerinde popülasyon özelliklerine dair bir araştırma yapılmıştır. Bu çalışma çerçevesinde de 478 adet balık yaş ve cinsiyet bakımından irdelenmiştir. Balıkların ortalama yaşlarının 0-8 arasında dağılım gösterdiklerini söyleyebiliriz. Balıkların boyları ise 1,70-37,80 cm ağırlıkları ise 0,31-445,0 g arasında olduğu tespit edilmiştir. Havzada bu türün üç farklı eko tipinin olduğunu, üç yaşından itibaren de bütün bireylerin cinsi olgunluğa ulaştığı belirtilmektedir. Uzungöl havzasında üreme dönemi kaynakta, Uzungöl çıkışında ise mayıs ayının ortalarına kadar devam ettiği tespit edilmiştir. En az bireysel yumurtanın Anadolu Alabalığı’nda, en büyük yumurtaların ise Karadeniz alası eko tipinde olduğu belirtilmiştir.
